Kekemelik nedir ?, Belirtileri ?, Terapisi ?

 

Kekemelik Nedir?

 

     Kekemelik, konuşmanın doğal akışını bozan bir konuşma bozukluğudur. Konuşma akıcılığının kesintiye uğraması sonucu seslerin, hecelerin veya kelimelerin tekrarı ile karakterizedir (Azhar ve Awais, 2016). Kekemelik genellikle üç şekilde meydana gelmektedir. Bunlar; bloklar, tekrarlar ve uzatmalar şeklinde ortaya çıkmaktadır (Howel ve ark., 2012). Kekemeliğin sıklığı ve şiddeti zaman içerisinde hatta aynı günün farklı zaman dilimlerinde bile değişiklik gösterebilir. Kişi, stres veya heyecan altındayken kekemelik şiddeti artabilir. Kekemelik sadece konuşmadaki akıcısızlıklardan ibaret değildir. Aynı zamanda kekemeliğe eşlik eden ikincil davranışlar da (kas gerilimi, dilde ve dudaklarda titremeler göz kontağını kesmek vs.) meydana gelmektedir. Bu davranışlardan en önemlisi kaçınma davranışıdır. Kişi takılacağı düşüncesi ile kekemeliğini gizlemek isteyebilir. Böylece, bazı kelimeleri söylemede ya da bazı durumlarda konuşmaktan kaçınabilir. Çoğu kekeme birey bu kaçınma davranışını yaptığının farkında olmayabilir. Kekemeliğin tanı ve tedavisinde dikkat edilen en önemli nokta bireyin kekemeliğini kabullenmesi ve kekemelik davranışları ile ilgili olan farkındalık düzeyidir.

Kekemelik Belirtileri

Sık sözcük tekrarları, birey ilk sesi ya da hecesini tekrarlar. Örneğin ta-ta-ta tabak. Sesi uzatmaya başladıysa; örneğin, te_levizyon, sözcüğü söylerken çaba ve güçlük çekiyorsa, birey takılmalar yaşarken perde ve volümde artış oluyorsa, sözcüğü söyleme esnasında dudaklarda ve dilde titremeler oluyorsa bir dil ve konuşma terapistine başvurulmalıdır.

Kekemelik Nedenleri

 

Kekemelik genellikle 2-6 yaş arasında ortaya çıkmaktadır.

Bu yaş aralığında ortaya çıkan kekemeliğe gelişimsel kekemelik denilmektedir. Buna ek olarak sonradan nörolojik tramva ya da hastalıklara bağlı olarak sonradan edinilmiş kekemelikte oluşabilmektedir. Kekemeliğin sıklığı %4 civarıdır. Erkeklerde kızlara oranla 4 kat daha fazla görülmektedir. Kekemelik için tek bir nedenden bahsetmek oldukça zordur. Olası nedenler arasında şunlar yer almaktadır: ailede kekemelik öyküsünün olması ve kekeleyen bireylerin beyinlerinde yapısal farklılıklar olduğu ve nöral işlemleme süreçlerinde farklılıklar olduğudur (Sommer, 2004). Literatürde son yapılan çalışmaların kekemeliğin genetik faktörü üzerinde durulmaktadır. Buna karşın olarak uluslararası yapılan bir çalışmada kekemeliğin nedenini bireye yüklenen sorumluluğa bağlamaktadır. Toplumumuzun ataerkil olduğu düşünüldüğünde erkeklerin kekemelik sıkılığının kadınlardan fazla olmasını da bu şekilde açıklamaktadırlar.

Kekemelik İçin Risk Faktörleri;

• Kekemeliğin başlangıç zamanı,                                                             
• Cinsiyet (erkek olması),                                                           
• Uzatmaların başlaması,                                                                 
• Genetik yatkınlık,                                                                          
• Eşlik eden başka dil ve konuşma sorunları,                            
• Mizaç (kişinin mükemmeliyetçi olması vs.) risk faktörleri arasında gösterilebilir.

Kekemelik İçin Ne Zaman Yardım Aranmalı?

• Çocuğunuzun takılmaları 6 aydan fazla sürdüyse,                               
• Takılmaların çoğaldığı,                                                                              
• Yüz ve üst vücut kaslarının gerginlik eşlik ediyorsa,                             
• Çocuğunuzun okul başarısına engel oluyorsa,                                    
• Takılmalar 5 yaşından sonra devam ediyorsa, mutlaka bir dil ve konuşma terapistine başvurulmalıdır.

Kekemelik Tedavisi

Kekemelik terapisi için en iyi yöntem ne olacağı terapistin detaylı değerlendirmesi sonucu şekillenmektedir. (SSI-4 Kekemelik Değerlendirme Aracını Okudunuz mu ?)Kişinin bireysel farklılıkları dikkate alınarak bir terapi planı oluşturulmaktadır. Terapinin amacı kişiyi, sözlü iletişim için yardımcı olabilecek beceri, strateji ve davranışları öğreterek kişinin yaşam standardını artırmaktır. Terapi için en önemli başlangıç bireyin kişilik özellikleri çıkarılması ve kekemeliğin kabullenme düzeyi ve farkındalık düzeyidir.

KAYNAKÇA

AZHAR, A., & AWAİS, G. (2016). Frequency of stuttering and its common symptoms among children with speech disorders.

HOWELL, P. (2012). Classification of Types of Stuttering Symptoms Based on Brain Activity.

SOMMER, C. (2004). What Causes Stuttering?

https://www.healthline.com/health/stuttering